İnsanlık, diğer yıldızların etrafında dönen 5.500'den fazla dünya keşfetti ve bunların bazıları gerçekten egzotik. Birinde titanyum bulutlar var gibi görünürken diğerinde camsı fırtınalar yağıyor olabilir.
160 ışıkyılı uzaklıktaki bir yıldızın yörüngesinde dönen bir gezegen olan WASP-69b, eksantrik hayvanat bahçesinin en son üyesidir. Bu hafta New Orleans'taki Amerikan Astronomi Topluluğu toplantısında açıklandığı gibi, bu ötegezegenin arkasında bir kuyruklu yıldız gibi yayılan 350.000 mil uzunluğunda helyum gazı kuyruğu var.
WASP-69b, Jüpiter'den biraz daha büyüktür, ancak yoğunluğu önemli ölçüde daha azdır ve yıldızına o kadar yakındır ki tam bir yörüngeyi tamamlamak yalnızca 3,9 Dünya günü sürer. Bu da onu gökbilimcilerin sıcak Jüpiter olarak adlandırdığı, yaygın bir ötegezegen türü haline getiriyor.
Ancak Dünya ile Ay arasındaki mesafeden yüzde 50 daha uzun olan gösterişli kuyruğu hiç de sıradan değil.
Yıldızın yoğun radyasyonu WASP-69b'yi kaynatırken, gezegenin atmosferi yaklaşık 17.500 Fahrenheit dereceye kadar ısınıyor ve genişliyor. Gezegenin en dış maddesi yıldız rüzgarı tarafından alınıp uzaya doğru hızlandırılıyor ve sonunda saatte 50.000 mil hıza ulaşıyor.
Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi'nde astrofizik alanında yüksek lisans öğrencisi olan ve bu hafta The Astrophysical Diary'de yayınlanan bir çalışmanın yazarı Dakotah Tyler, “Sıcak Jüpiterlerin çoğu bu şekilde kütle kaybediyor, ancak hepsinin kuyruğu yok” dedi. “Kuyruğu elde etmenin tek yolu, onu yeniden şekillendiren ve şekillendiren aşırı yıldız rüzgarına sahip olmanızdır, tıpkı bir kuyruklu yıldız gibi.”
Daha önce WASP-69b'nin mütevazı büyüklükte bir helyum kuyruğuna sahip olduğuna dair kanıtlar vardı ancak bilim insanları bunun gerçek olup olmadığını açıklığa kavuşturamadı.
Bunu öğrenmeye kararlı olan Bay Tyler, yine UCLA'da ötegezegen araştırmacısı olan Erik Petigura ve meslektaşları, Hawaii yanardağı Mauna Kea'daki Keck Gözlemevi'ne döndüler. Dış gezegenin ayrıntılı bir portresini oluşturmak için kapsamlı yıldız ışığı tarama yeteneklerini kullandılar, kuyruğun varlığını doğruladılar ve muazzam uzunluğunu ortaya çıkardılar.
WASP-69b'nin gezegensel tüyleri dekoratif olmanın ötesinde, ötegezegen avcılarını rahatsız eden bir soruyu yanıtlamaya da yardımcı oluyor: Sıcak Neptünler nerede?
Dünya dışı dünyaların bolluğunda, ev sahibi yıldızların etrafında dar yörüngelere sahip Neptün büyüklüğündeki nesneler gözle görülür şekilde eksiktir. Sıcak Neptünlerin olmayışı, yoğun yıldız radyasyonu bombardımanına dayanamamalarıyla açıklanabilir. Sıcak Jüpiterler, astronomik zaman çizelgeleri boyunca atmosferlerinin çoğunu tutmaya yetecek kadar kütleye ve yerçekimine sahiptir. Bununla birlikte, nispeten küçük sıcak Neptünlerin gazlı kabuklarının zahmetsizce uçup gittiğine ve onları hızla küçük gezegen kabuklarına dönüştürdüğüne inanılıyor.
WASP-69b saniyede 200.000 ton kütle kaybedebilir; ancak bu oranda bile yıldızının ömrü boyunca atmosferinin çoğunu korur. Bu da onu gökbilimcilerin gezegenlerin nasıl kütle kaybettiğini izlemesi için kalıcı bir laboratuvar deneyi haline getiriyor. “WASP-69b onu gerçek zamanlı olarak incelememize yardımcı oluyor” dedi Dr. Petigura.
Yeni çalışmada yer almayan NASA'nın Ötegezegen Arşivi'ndeki proje bilimcisi Jessie Christiansen, WASP-69b'nin dış gezegen akranları arasında kozmik mutfağı nedeniyle dikkate değer olmasına rağmen, “kuyruklu başka gezegenler bulduk” dedi. Diğer birçok sıcak Jüpiter'in buharlı mantolara sahip olduğu biliniyor ve kayalık bir krallık olan Kepler-10b, yıldızına o kadar yakın ki yüzeyi buharlaşarak demir ve silikattan oluşan bir çizgiye dönüşüyor.
“Bu süreç tüm gezegenlerde bir dereceye kadar meydana geliyor” dedi Dr. Petigura.
Atmosferdeki kütle kaybı evrensel bir olgu olduğundan, bunu daha iyi anlamak için WASP-69b'yi kullanarak “Dünya gibi gezegenlerin ne kadar yaygın olabileceğini tahmin edebiliriz” dedi Dr. Christiansen.
Her zaman olduğu gibi, dış gezegenlerin destanı sonuçta kendi kozmik adamızın hikayesidir.
160 ışıkyılı uzaklıktaki bir yıldızın yörüngesinde dönen bir gezegen olan WASP-69b, eksantrik hayvanat bahçesinin en son üyesidir. Bu hafta New Orleans'taki Amerikan Astronomi Topluluğu toplantısında açıklandığı gibi, bu ötegezegenin arkasında bir kuyruklu yıldız gibi yayılan 350.000 mil uzunluğunda helyum gazı kuyruğu var.
WASP-69b, Jüpiter'den biraz daha büyüktür, ancak yoğunluğu önemli ölçüde daha azdır ve yıldızına o kadar yakındır ki tam bir yörüngeyi tamamlamak yalnızca 3,9 Dünya günü sürer. Bu da onu gökbilimcilerin sıcak Jüpiter olarak adlandırdığı, yaygın bir ötegezegen türü haline getiriyor.
Ancak Dünya ile Ay arasındaki mesafeden yüzde 50 daha uzun olan gösterişli kuyruğu hiç de sıradan değil.
Yıldızın yoğun radyasyonu WASP-69b'yi kaynatırken, gezegenin atmosferi yaklaşık 17.500 Fahrenheit dereceye kadar ısınıyor ve genişliyor. Gezegenin en dış maddesi yıldız rüzgarı tarafından alınıp uzaya doğru hızlandırılıyor ve sonunda saatte 50.000 mil hıza ulaşıyor.
Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi'nde astrofizik alanında yüksek lisans öğrencisi olan ve bu hafta The Astrophysical Diary'de yayınlanan bir çalışmanın yazarı Dakotah Tyler, “Sıcak Jüpiterlerin çoğu bu şekilde kütle kaybediyor, ancak hepsinin kuyruğu yok” dedi. “Kuyruğu elde etmenin tek yolu, onu yeniden şekillendiren ve şekillendiren aşırı yıldız rüzgarına sahip olmanızdır, tıpkı bir kuyruklu yıldız gibi.”
Daha önce WASP-69b'nin mütevazı büyüklükte bir helyum kuyruğuna sahip olduğuna dair kanıtlar vardı ancak bilim insanları bunun gerçek olup olmadığını açıklığa kavuşturamadı.
Bunu öğrenmeye kararlı olan Bay Tyler, yine UCLA'da ötegezegen araştırmacısı olan Erik Petigura ve meslektaşları, Hawaii yanardağı Mauna Kea'daki Keck Gözlemevi'ne döndüler. Dış gezegenin ayrıntılı bir portresini oluşturmak için kapsamlı yıldız ışığı tarama yeteneklerini kullandılar, kuyruğun varlığını doğruladılar ve muazzam uzunluğunu ortaya çıkardılar.
WASP-69b'nin gezegensel tüyleri dekoratif olmanın ötesinde, ötegezegen avcılarını rahatsız eden bir soruyu yanıtlamaya da yardımcı oluyor: Sıcak Neptünler nerede?
Dünya dışı dünyaların bolluğunda, ev sahibi yıldızların etrafında dar yörüngelere sahip Neptün büyüklüğündeki nesneler gözle görülür şekilde eksiktir. Sıcak Neptünlerin olmayışı, yoğun yıldız radyasyonu bombardımanına dayanamamalarıyla açıklanabilir. Sıcak Jüpiterler, astronomik zaman çizelgeleri boyunca atmosferlerinin çoğunu tutmaya yetecek kadar kütleye ve yerçekimine sahiptir. Bununla birlikte, nispeten küçük sıcak Neptünlerin gazlı kabuklarının zahmetsizce uçup gittiğine ve onları hızla küçük gezegen kabuklarına dönüştürdüğüne inanılıyor.
WASP-69b saniyede 200.000 ton kütle kaybedebilir; ancak bu oranda bile yıldızının ömrü boyunca atmosferinin çoğunu korur. Bu da onu gökbilimcilerin gezegenlerin nasıl kütle kaybettiğini izlemesi için kalıcı bir laboratuvar deneyi haline getiriyor. “WASP-69b onu gerçek zamanlı olarak incelememize yardımcı oluyor” dedi Dr. Petigura.
Yeni çalışmada yer almayan NASA'nın Ötegezegen Arşivi'ndeki proje bilimcisi Jessie Christiansen, WASP-69b'nin dış gezegen akranları arasında kozmik mutfağı nedeniyle dikkate değer olmasına rağmen, “kuyruklu başka gezegenler bulduk” dedi. Diğer birçok sıcak Jüpiter'in buharlı mantolara sahip olduğu biliniyor ve kayalık bir krallık olan Kepler-10b, yıldızına o kadar yakın ki yüzeyi buharlaşarak demir ve silikattan oluşan bir çizgiye dönüşüyor.
“Bu süreç tüm gezegenlerde bir dereceye kadar meydana geliyor” dedi Dr. Petigura.
Atmosferdeki kütle kaybı evrensel bir olgu olduğundan, bunu daha iyi anlamak için WASP-69b'yi kullanarak “Dünya gibi gezegenlerin ne kadar yaygın olabileceğini tahmin edebiliriz” dedi Dr. Christiansen.
Her zaman olduğu gibi, dış gezegenlerin destanı sonuçta kendi kozmik adamızın hikayesidir.